W dniu 17 kwietnia 2020 r. w Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, zwana potocznie „Tarczą 2.0.” Z pewnymi wyjątkami przepisy Tarczy 2.0. weszły w życie już w sobotę 18 kwietnia 2020 r.
Przepisy Tarczy wprowadziły bardzo istotną zmianę z punktu widzenia terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Celem wprowadzenia ustawy była przede wszystkim pomoc tym przedsiębiorcom, których trudna sytuacja finansowa jest następstwem okoliczności spowodowanych na skutek zakazów oraz ograniczeń podjętych w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzeniania się choroby wywołanej tym wirusem.
Wprowadzone zmiany polegają na modyfikacji biegu terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Dodany ustawą przepis art. 15 zzra wskazuje, że jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, o którym mowa w art. 21 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu. Po tym okresie termin ten biegnie na nowo. Jeżeli stan niewypłacalności powstał w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 domniemywa się, że zaistniał z powodu COVID-19.
W skrócie – zacytowany przepis:
- określa, że termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości rozpoczyna swój bieg dopiero po zniesieniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego – w przypadku przedsiębiorców, w stosunku do których niewypłacalność powstała po 14.03.2020 r. z powodu COVID-19 ;
- nie modyfikuje biegu terminu na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do przedsiębiorców, u których niewypłacalność powstała przed dniem 14.03.2020 r.
- nie zmienia biegu terminu na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości – w przypadku przedsiębiorców, w stosunku do których niewypłacalność powstała po 14.03.2020 r., lecz stan niewypłacalności nie miał związku z COVID – 19
Co to oznacza w praktyce? Tłumaczę na przykładach, przypominając, że stan zagrożenia epidemicznego został wprowadzony na terenie kraju od 14 marca 2020 r., zaś stan epidemii od 20 marca 2020 r. Przykłady mają charakter uproszczony.
Przykład nr 1
Spółka z o.o. działająca w branży hotelarskiej na skutek decyzji Rady Ministrów o czasowym ograniczeniu prowadzenia działalności związanej z prowadzeniem usług hotelarskich w miesiącu kwietniu 2020 r. odnotowała spadek przychodów z działalności operacyjnej o 90% w stosunku do średnich miesięcznych przychodów osiąganych w poprzednim kwartale. W związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego w dniu 14.03.2020 r., również w marcu 2020 r. Spółka odnotowała znaczący spadek zainteresowania świadczonymi przez nią usługami. Ze względu na wysoki udział kosztów stałych w kosztach ogółem, takich jak podatek od nieruchomości czy płace dla zatrudnianych pracowników, już 16 maja 2020 r. spółka utraciła zdolność do zapłaty wymagalnych zobowiązań. Kiedy upływa termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości?
Powstanie stanu niewypłacalności w omawianym przykładzie miało miejsce w czasie obowiązywania stanu epidemii, tj. w dniu 16.05.2020 r. i było ściśle z nim związane (zamknięcie hoteli na skutek decyzji Rady Ministrów). Termin na złożenie wniosku dla Spółki wynosi zatem 30 dni od czasu zniesienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Zarząd spółki w procesie z art. 299 Kodeksu spółek handlowych jest również chroniony domniemaniem, zgodnie z którym przyjmuje się -w przypadku braku dowodu przeciwnego- że stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, a to ze względu na datę jego wystąpienia – 16.05.2020 r.
Przykład nr 2
Spółka akcyjna z branży budowlanej finansuje realizowaną przez siebie inwestycję kredytem, płatnym w miesięcznych ratach do 15 każdego miesiąca. Z powodu trudności finansowych, spółka nie była w stanie zapłacić raty kredytu w lutym, marcu i kwietniu 2020 r. Na skutek niewywiązywania się z warunków umowy kredytowej 16 kwietnia 2020 r. bank wypowiedział Spółce kredyt stawiając jednocześnie w stan wymagalności kwotę kapitału pozostałą do zapłaty. Spółka nie ma zaplecza finansowego na zapłatę całości kredytu postawionego w stan natychmiastowej wymagalności. Kiedy upływa termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości?
Powstanie stanu niewypłacalności w omawianym przykładzie miało miejsce w czasie obowiązywania stanu epidemii, tj. w dniu 16.04.2020 r., jednakże nie było ściśle związane ze stanem epidemii ogłoszonym z powodu COVID-19. Spółka działająca w branży budowlanej odnotowała trudności w spłacie kredytu już w lutym 2020 r., a w każdym następnym miesiącu trudności te pogłębiały się. Termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości wynosić będzie 30 dni począwszy od dnia 16 kwietnia 2020 r. Rozwiązania wprowadzone przez Tarczę 2.0 nie zmienią biegu terminu na złożenie wniosku o upadłość dla spółki akcyjnej. Warto zwrócić uwagę, że w stosunku do spółki wystąpi domniemanie, zgodnie z którym stan niewypłacalności – skoro bowiem wystąpił w okresie epidemii – został spowodowany COVID-19. Ten prosty przykład pokazuje jednak, że domniemanie to może być łatwo obalone, z powołaniem się na stan nieregulowanych zobowiązań wobec banku finansującego działalność operacyjną spółki.
Wprowadzone rozwiązanie dla przedsiębiorców przesuwa termin na złożenie wniosku tylko w przypadku, gdy stan niewypłacalności zaistniał w związku z COVID-19.
Należy jednak pamiętać, że nowe regulacje nie znoszą obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Ustalenie, czy stan niewypłacalności zaistniał z powodu COVID-19 czy też pojawiających się w przedsiębiorstwie innych problemów z płynnością, będzie przesuwać się jednak na procesy przeciwko członkom zarządu za nieuregulowane długi spółki, wytaczane przez wierzycieli w oparciu o przepis art. 299 Kodeksu spółek handlowych, art. 21 Prawa upadłościowego; postępowania administracyjne prowadzone przez organy podatkowe lub rentowe w oparciu o art. 116 Ordynacji podatkowej, czy też postępowania sądowe prowadzone w przedmiocie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej i w końcu na procesy karne prowadzone przeciwko członkom zarządu w oparciu o art. 586 Kodeksu spółek handlowych. Trzeba bowiem podkreślić, iż możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz samo ogłoszenie upadłości nie są uwarunkowane dokonaniem tego w terminie ustawowym. Sąd rozstrzygając wniosek o ogłoszenie upadłości nie ustala, czy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości został zachowany, czy też nie.
Tym bardziej członkowie zarządu spółek handlowych powinni bacznie obserwować płynność zarządzanych przez nich podmiotów i reagować na bieżąco. W przypadku trudności z identyfikacją niewypłacalności warto zwrócić się o pomoc do licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest bardzo trudną decyzją, w szczególności biorąc pod uwagę, że na skutek kryzysu spowodowanego COVID-19 komplikacje ze spłatą swoich długów mogą mieć nawet fundamentalnie zdrowe przedsiębiorstwa, które w niezakłóconych warunkach rynkowych funkcjonowałyby bez problemów. Złożenie wniosku jest jednak obowiązkiem, nie wyborem zarządu. Działaj, zanim będzie za późno.
Zobacz też: Funkcjonowanie Kancelarii w czasie epidemii
Publikowane treści nie stanowią porady prawnej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za ich wykorzystanie przez czytelnika. Jeżeli potrzebujesz indywidualnej porady, umów się na spotkanie (Katowice, Bielsko – Biała – tel. +48 531 227 659)
