Postępowanie upadłościowe i postępowanie o ogłoszenie upadłości spółki to dwie odrębne sprawy sądowe. Z artykułu dowiesz się:

1. Ile kosztuje postępowanie o ogłoszenie upadłości spółki?

2. Jak długo trwa postępowanie o ogłoszenie upadłości?

3. Czy postępowanie o ogłoszenie upadłości ogranicza zarząd spółki w sprzedaży majątku spółki?

4. Czy złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości zawiesza postępowania egzekucyjne?

Po zdiagnozowaniu stanu niewypłacalności spółki, zarząd powinien podjąć decyzję o przygotowaniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki do właściwego Sądu Upadłościowego. Właściwym Sądem Upadłościowym jest Sąd gospodarczy, w którego okręgu spółka posiada główny ośrodek podstawowej działalności gospodarczej. Ośrodkiem podstawowej działalności gospodarczej jest miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i jako takie jest rozpoznawalne przez osoby trzecie. Co do zasady jest to miejsce siedziby spółki. W sytuacjach w których działalność gospodarcza spółki jest prowadzona poza miejscem siedziby rejestrowej, właściwym Sądem Upadłościowym będzie sąd prowadzenia działalności gospodarczej. Wykazanie, że ośrodkiem podstawowej działalności gospodarczej nie jest miejsce siedziby spółki ciąży na dłużniku.

Wniosek o ogłoszenie upadłości jest rozbudowanym dokumentem. Prawo upadłościowe wymaga, żeby do wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy dołączyć takie załączniki, jak między innymi:

1. Wykaz należności,
2. Wykaz wierzycieli wraz z informacją o zabezpieczeniach dokonanych na majątku spółki,
3. Bilans przypadający na okres 30 dni przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,
4. Wykaz tytułów wykonawczych i egzekucyjnych wydanych przeciwko dłużnikowi,
5. Oświadczenie o spłatach długów dokonanych w terminie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości,
6. Informacja dotycząca ustanowienia na majątku dłużnika ograniczonych praw rzeczowych oraz informacja o prowadzonych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo administracyjnych oraz przed sądami polubownymi,
7. Wykaz majątku wraz z szacunkową wyceną jego składników,
8. Informacja o miejscu zamieszkania członków zarządu.

Do wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik dołącza również oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku o ogłoszenie upadłości.

Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości wynosi 1 000 zł. Ponadto, dłużnik jest zobowiązany do złożenia zaliczki na koszty postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Kwota zaliczki w każdym roku jest zmienna. Wynosi równowartość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia bez wypłat nagród z zysku w III kwartale roku poprzedniego. W 2023 roku zaliczka wynosi 6736,60 zł.

Wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, od 1 grudnia 2021 r. obowiązkowo musi zostać złożony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowania sądowe – Krajowy Rejestr Zadłużonych. Pisma procesowe w toku sprawy również należy składać z uwzględnieniem Krajowego Rejestru Zadłużonych.

Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, sprawa jest dekretowana przez Przewodniczącego Wydziału Upadłościowego i zazwyczaj kierowana do referendarza sądowego celem kontroli formalnej i fiskalnej wniosku o ogłoszenie upadłości. Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości jest wolny od braków formalnych i właściwie opłacony, rozpoczyna się rozpoznanie merytoryczne wniosku o ogłoszenie upadłości. Sąd upadłościowy analizuje przede wszystkim, czy spółka jest niewypłacalna i czy posiada wystarczający majątek na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego.

Informację o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości obwieszcza się.

Pamiętać należy, że samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie zmienia możliwości prowadzenia spraw przez zarząd spółki. Dopiero zabezpieczenie majątku może pozbawić zarząd możliwości dokonywania czynności związanych z majątkiem spółki.

Postępowanie zabezpieczające.

Istotnym elementem w postępowaniu o ogłoszenie upadłości jest postępowanie zabezpieczające.

Głównymi środkami zabezpieczenia majątku Dłużnika jest zawieszenie postępowań egzekucyjnych prowadzonych przeciwko dłużnikowi (oraz egzekucyjnych w administracji) oraz powołanie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Tymczasowy nadzorca sądowy to osoba, która posiada licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego powoduje, że spółka pozostaje uprawniona do dokonywania czynności zwykłego zarządu, natomiast do czynności przekraczających zwykły zarząd spółka musi uzyskać zgodę tymczasowego nadzorcy sądowego, pod rygorem nieważności. Zgodę można uzyskać również w terminie 30 dni po dniu wykonania czynności.

Istotnym zadaniem tymczasowego nadzorcy sądowego jest złożenie sprawozdania obejmującego w szczególności informacje na temat stanu finansowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego. W celu sporządzenia sprawozdania, tymczasowy nadzorca sądowy kontaktuje się z zarządem spółki, lecz nierzadko również z jej wierzycielami, urzędem skarbowym, zakładem ubezpieczeń społecznych czy komornikami sądowymi uzyskując bieżące informacje na temat przedsiębiorstwa dłużnika, w tym wartości jego majątku oraz struktury zobowiązań. Tymczasowy nadzorca sądowy szacuje również koszty postępowania upadłościowego. Jego sprawozdanie jest istotnym źródłem informacji dla Sądu.

Innym rodzajem zabezpieczenia w postępowaniu o ogłoszenie upadłości jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego oraz uchylenie zajęcia rachunku bankowego. Często w trakcie postępowania o ogłoszenie upadłości wierzyciele rozpoczynają prowadzenie egzekucji komorniczych i co wiąże się z uszczupleniem majątku, który powinien zostać przeznaczony na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. O zawieszenie postępowania egzekucyjnego może wystąpić wnioskodawca (jeżeli nie jest nim dłużnik), dłużnik lub tymczasowy nadzorca sądowy. O zawieszeniu postępowania o ogłoszenie upadłości decyduje Sąd, w sytuacji, jeżeli zawieszenie postępowania jest niezbędne do osiągnięcia celów postępowania upadłościowego, którym jest m. in. jak najwyższe zaspokojenie wierzycieli. Żeby mogło ono nastąpić, dłużnik powinien dysponować jak najwyższym majątkiem. Dlatego postępowania egzekucyjne prowadzone przez każdego z wierzycieli z osobna stoją w przeciwności do realizacji celu postępowania upadłościowego.

Z kolei uchylając zajęcie rachunku bankowego sąd ustanawia obowiązkowo tymczasowego nadzorcę sądowego, jeżeli wcześniej nie został ustanowiony.

Najbardziej uciążliwym środkiem zabezpieczenia majątku dłużnika jest ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika. Sąd stosuje zarząd przymusowy, jeżeli zachodzi obawa, że dłużnik będzie ukrywał majątek lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli, a także gdy dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego. Ustanawiając zabezpieczenie przez zarząd przymusowy, sąd wyznacza zarządcę przymusowego określając sposób wykonywania obowiązków przez dłużnika. Zwyczajowo, dłużnikowi pozostawia się obowiązki sprawozdawcze, związane ze sporządzaniem i składaniem sprawozdań do Sądu, deklaracji podatkowych oraz pracowniczych.

Po ustanowieniu zarządcy przymusowego, czynności prawne dłużnika dotyczące majątku są nieważne.

Zatem samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie ogranicza zarządu w rozporządzaniu majątkiem spółki. Taki skutek ma dopiero ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego.

Ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego co do zasady nie jest obowiązkowe i dotyczy to zarówno spraw, w których Sąd ostatecznie oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jak i tych w których ogłasza upadłość. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której składany jest wniosek o ogłoszenie upadłości w trybie przygotowanej likwidacji (tzw. pre-pack). W tej sytuacji Sąd jest zobligowany do ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego.

Ogłoszenie upadłości

Po złożeniu przez tymczasowego nadzorcę sądowego lub zarządcę przymusowego sprawozdania ze stanu przedsiębiorstwa dłużnika sąd podejmuje decyzję, czy wobec spółki ogłosić upadłość, czy wniosek oddalić. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości przede wszystkim w sytuacji, jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów. Podobnie, sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, że majątek dłużnika jest obciążony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym zastawem skarbowym lub hipoteką morską w takim stopniu, że pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego.

To, jakiej wartości majątku spółka potrzebuje do ogłoszenia upadłości zależy od skali prowadzonego przedsiębiorstwa, rodzaju posiadanego majątku, kontraktów w toku, liczby zatrudnionych pracowników. Otwarty katalog kosztów postępowania upadłościowego zawiera art. 230 ust. 1 Prawa upadłościowego. Zgodnie z tym przepisem, do kosztów postępowania zalicza się wydatki bezpośrednio związane z ustaleniem, zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości oraz ustaleniem wierzytelności, w szczególności wynagrodzenie syndyka oraz jego zastępcy, wynagrodzenie osób zatrudnionych przez syndyka oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia tych osób, wynagrodzenie i wydatki członków rady wierzycieli, wydatki związane ze zgromadzeniem wierzycieli, koszty archiwizacji dokumentów, korespondencji, ogłoszeń, eksploatacji koniecznych pomieszczeń, podatki i inne daniny publiczne związane z likwidacją masy upadłości.

Spółka musi przygotować się na koszt rzędu co najmniej kilkudziesięciu tysięcy złotych. Taki majątek jest potrzeby, aby ogłosić upadłość dłużnika.

Czas trwania postępowania o ogłoszenie upadłości.

Zgodnie z przepisami, postępowanie o ogłoszenie upadłości dłużnika powinno trwać dwa miesiące. Często jednak postępowanie takie trwa dłużej, a na rozstrzygnięcie wniosku o ogłoszenie upadłości trzeba czekać wiele miesięcy.